Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy o pomocy społecznej):

* ubóstwa,
* sieroctwa,
* bezdomności,
* bezrobocia,
* niepełnosprawności,
* długotrwałej lub ciężkiej choroby,
* przemocy w rodzinie,
* potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
* bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
* braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze,
* trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
* trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
* alkoholizmu lub narkomanii,
* zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
* klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje (art. 8 ustawy o pomocy społecznej):

* osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 542 zł, zwanym dalej kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej;
* osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 456  zł, zwanym dalej kryterium dochodowym na osobę w rodzinie;
* rodzinie,   której  dochód  nie  przekracza  sumy  kwot  wymienionych    kryterium dochodowego  na osobę  w rodzinie,  zwanej dalej kryterium dochodowym w rodzinie.

* Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego założenie wnioski lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej pomniejszoną o:

* miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

* składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone
w odrębnych przepisach;

* kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

* Do dochodu nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze oraz świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.

* W odniesieniu do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wysokość dochodu ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego, zawierającego informacje o wysokości:

• przychodu
• kosztów uzyskania przychodu
• różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania
• dochodów z innych niż działalność gospodarcza źródeł (w przypadku łączenia przychodów z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozliczania się wspólnie z małżonkiem)
•odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne
• należnych zaliczek na podatek dochodowy lub należnego podatku
• odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

* Od dnia 1 października 2012 r. wartość odpowiadająca dochodowi miesięcznemu z 1 hektara przeliczeniowego, która istotna jest przy ustalaniu uprawnień rolników i ich rodzin do świadczeń pomocy społecznej wynosi 250 zł.

* Podstawą przyznania świadczenia z pomocy społecznej jest wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego – w ciągu 14 dni od daty otrzymania informacji o potrzebie przyznania świadczenia lub o zmianie sytuacji osobistej czy też majątkowej osoby lub rodziny korzystającej z pomocy - w miejscu zamieszkania bądź w miejscu stałego lub czasowego pobytu osoby zainteresowanej.

* Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny określa się na podstawie następujących dokumentów:

1. dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;
2. skróconego odpisu aktu urodzenia lub książeczki zdrowia dziecka ( do wglądu) - w przypadku gdy dziecko nie figuruje w dowodzie osobistym opiekuna prawnego;
3. dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
4. decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego;
5. orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
6. orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
7. zaświadczenia pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe
8. zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
9. zaświadczenia pracodawcy o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
10. dowodu otrzymania renty lub emerytury, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego;
11. zaświadczenia urzędu gminy o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych
12. zaświadczenia wystawionego przez szkołę potwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
13. decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizującego albo zaświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy;
14. decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
15. zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego zobowiązanie do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
16. zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
17. zaświadczenie o którym mowa w art.8 ust.7 i 8 ustawy, wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego;
18. oświadczenie o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art.8 ust.11 i 12 ustawy;
19. zaświadczenie lub decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;
20. oświadczenia o stanie majątkowym

W celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej może zawrzeć kontrakt socjalny z tą osobą lub rodziną.

* Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania                  z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Brak takiego współdziałania, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia       i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych     z pomocy społecznej.

* W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.

* W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe,      w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczenia.

* Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.

* Decyzje o przyznaniu bądź odmowie świadczeń wydawane są w formie pisemnej. Od decyzji wydanej przez Ośrodek przysługuje klientowi prawo odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego – za pośrednictwem Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej.